- Ogólne zasady: tomografia komputerowa jest szczególnym rodzajem badania wykorzystującym promienie rentgenowskie. Badanie tomografii komputerowej polega na wykonaniu kilku ekspozycji przy użyciu promieni rentgenowskich. Lampa aparatu tomograficznego krąży w okolicy określonych partii ciała pacjenta, emitując promieniowanie. Daje to możliwość uzyskania danych o pochłanianiu promieniowania w różnorodnych kierunkach i płaszczyznach. Dane te ulegają przetworzeniu na przestrzenny obraz narządów wewnętrznych.
- Charakter i przebieg badania: zależy od rodzaju zleconego badania. Przygotowany do badania pacjent kładzie się na stole tomografu i przyjmuje wskazaną pozycję, zwykle leżącą, na plecach, brzuchu lub na boku. Czasem dodatkowo umieszcza głowę na specjalnym ograniczającym ruchomość głowy uchwycie. Podobnie bowiem jak przy radiografii, poruszenie ciała mogłoby spowodować zniekształcenie obrazu. W związku z tym pacjent co jakiś czas może być proszony także o wstrzymanie oddechu – w momencie zaświecenia się lampek kontrolnych lub na polecenie głosowe osoby nadzorującej badanie. Osoba ta przebywa w innym pomieszczeniu, jednak cały czas ma kontakt z pacjentem za pośrednictwem interkomu, można więc – i należy! – zgłaszać jej też wszelkie możliwe nieprawidłowości. Do badanie konieczne jest zdjęcie wszystkich przedmiotów metalowych (kolczyki, sprzączki, zegarki), w tym odłożenie w bezpieczne miejsce telefonu i portfela, ponieważ znacznie zniekształcają one obraz w polu naświetlenia.
- Środki kontrastowe: Kontrast to substancja na bazie związków jodu (jonowych lub niejonowych), względnie obojętna dla organizmu, jest wydalany przez nerki, stąd ważne aby uprzedzić personel o ich niedomodze. Kontrast bardzo silnie, praktycznie całkowicie osłabia promieniowanie rentgenowskie, dzięki czemu struktury wypełnione kontrastem są jaśniejsze i możliwa jest bardzo bardziej precyzyjna analiza obrazu.
- Zagrożenia: Jeśli nie podano środka cieniującego, pacjent praktycznie natychmiast po zakończeniu procedury może wrócić do codziennych czynności: jeść, pracować, prowadzić auto. Po tomografii z kontrastem należy jednak pozostać na terenie placówki medycznej jeszcze przez co najmniej 30 minut, aby upewnić się, że nie występują żadne efekty niepożądane (reakcje alergiczne – swędzenie, wysypka, pokrzywka, kaszel, a nawet wstrząs anafilaktyczny, spadek ciśnienia, osłabienie, zawroty głowy, nudności, wymioty, atak paniki, duszność, kołatanie serca), dopiero po tym czasie usuwany jest wykorzystywany do podania środka cieniującego wenflon. Objawy te mogą pojawić się już w trakcie badania, co natychmiast należy zgłosić osobie wykonującej badanie. Zazwyczaj jednak pacjent po podaniu kontrastu odczuwa najwyżej nie stanowiące powodu do niepokoju ciepło i metaliczny posmak w ustach. Po badaniu należy pić duże ilości wody, aby jak najszybciej wypłukać kontrast z organizmu. Kobiety karmiące piersią przez kolejną dobę nie powinny karmić, a ściągnięty w tym czasie pokarm należy wylać.
Opracował:
Prof. dr hab. med. Ludomir Stefańczyk
Mgr Violetta Poźniak